Το νέκταρ είναι ένα ζαχαρούχο υγρό που εκκρίνουν τα άνθη στο βάθος του κάλυκα, τις περισσότερες φορές, με τη λειτουργία ειδικών αδένων που λέγονται νεκταρογόνοι αδένες. Οι μέλισσες το γλείφουν με τη γλώσσα τους, το μαζεύουν μέσα στον πρόλοβο τους, το μεταφέρουν μέσα στην κυψέλη, όπου άλλες μέλισσες το παραλαμβάνουν από το στόμα τους, και το αποθηκεύουν μέσα στις κερήθρες. Εκεί το νέκταρ, με τη ζέστη που επικρατεί μέσα στην κυψέλη και με το φτερούγισμα των μελισσών που δημιουργεί ρεύμα αέρος από μέσα προς τα έξω, χάνει την περίσσια υγρασία του, η οποία από 90ο κατεβαίνει στους 16ο-17ο. Και, με τα ένζυμα που πήρε από το στομάχι των μελισσών, μεταβάλλεται σε μέλι, το οποίο οι μέλισσες σφραγίζουν με ένα λεπτό στρώμα από κερί, για να διατηρηθεί σε απεριόριστο χρόνο.
Τα άνθη όλων των φυτών δεν παράγουν νέκταρ και εκείνα που παράγουν(μελιτοφόρα ή μελιτογόνα φυτά) δέχονται την επίδραση πολλών παραγόντων που τα αναγκάζουν να είναι άλλοτε πολύ, άλλοτε λίγο και άλλοτε καθόλου νέκταρ.
Οι παράγοντες αυτοί με τη σειρά είναι:
1. Ο καιρός. Τα περισσότερα μελιτοφόρα λουλούδια δίνουν πολύ νέκταρ με ζεστό και υγρό καιρό.
2. Η ώρα της ημέρας. Συνήθως η έκκριση του νέκταρος βρίσκεται στην μεγαλύτερη της ένταση τις πρωινές ώρες, λιγοστεύει ή παύει τις μεσημβρινές και ξαναρχίζει τις απογευματινές. Σε μερικά λουλούδια συμβαίνει το αντίθετο.
3. Η σύσταση του εδάφους. Ορισμένα φυτά που δίνουν νέκταρ σε υγρά εδάφη δε δίνουν σε ξηρά και αντίστροφα. Άλλα πάλι που είναι μελιτοφόρα λ.χ. σε σχιστολιθικά εδάφη, δεν είναι καθόλου σε ασβεστολιθικά κ.ο.κ.
4. Η τοποθεσία. Μερικά φυτά που δίνουν λίγο νέκταρ σε χαμηλά μέρη, δίνουν πολύ στα υψώματα. Το υψόμετρο επιδρά, άλλωστε, και ευνοϊκά στην ποιότητα του μελιού. Γενικά τα μέλια των βουνών έχουν πιο ανοιχτό χρώμα, λεπτότερο άρωμα και είναι πλουσιότερα σε σάκχαρο
5. Τα ο κλίμα. Είναι παρατηρημένο ότι τα φυτά που είναι μελιτοφόρα σε μια χώρα, δεν είναι καθόλου σε μια άλλη και αντίστροφα, για λόγους κλιματικούς που είναι συνδυασμός μερικών συντελεστών από αυτούς που αναφέραμε.
Όταν σε ένα τόπο υπάρχουν ταυτόχρονα πολλά είδη λουλουδιών, οι μέλισσες προτιμούν να πετούν σε εκείνα που δίνουν το περισσότερο νέκταρ, πλουσιότερο σε ζάχαρο και που μπορούν να το ρουφήξουν ευκολότερα εξαιτίας του σχήματος του κάλυκα. Έτσι κανονίζουν το πέταγμα τους στα διάφορα άνθη, ανάλογα με την ώρα που το κάθε είδος δίνει το περισσότερο νέκταρ. Αυτή η προτίμηση της μέλισσας να επισκέπτεται σε κάθε πέταγμα της ορισμένα είδη λουλουδιών, την κάνει να είναι ο σπουδαιότερος παράγοντας της γονιμοποίησης των φυτών. Γιατί, πετώντας σε ορισμένη έξοδο της μόνο στα άνθη της μηλιάς π.χ. και παίρνοντας με τα πόδια και το σώμα της γύρη, την μεταφέρει στο άνθος άλλης μηλιάς που επισκέπτεται κατόπι και έτσι πετυχαίνει την σταυρογονιμοποίηση, με αποτέλεσμα να γονιμοποιηθεί το άνθος και να δώσει καλύτερο και ζωηρότερο καρπό.
Η επιστήμη αναγνωρίζει ότι η μεγαλύτερη υπηρεσία που προσφέρει η μέλισσα στον άνθρωπο και στην Φύση είναι η γονιμοποίηση των ανθών. Πολύ μικρότερης σημασίας είναι η παραγωγή κεριού και μελιού. Αρμόδιοι επιστήμονες υπολογίζουν ότι η οικονομική ωφέλεια από την γονιμοποίηση των ανθών είναι 10-20 φορές μεγαλύτερη από την αξία του παραγόμενου μελιού και κεριού.